.webp){kind=icon}
U doba stalnih geopolitičkih previranja jedna od strateških grana države zasigurno je ulaganje u odbrambeni sektor.
U prosjeku, više od dva odsto BDP-a na svjetskom nivou ulaže se u odbranu i s njom povezane sektore. U Adria regionu u prosjeku se izdvajalo 1,7 odsto BDP-a za odbranu u 2023, dok se jedino Srbija nalazi iznad svjetskog prosječnog nivoa.
U odnosu na posljednjih deset godina vidimo rast ulaganja u obranu, izuzev u Bosni i Hercegovini, gde je udio pao ispod jedan odsto usljed stalnih političkih neslaganja.
U ostatku regiona bilježi se snažniji rast, posebno u Poljskoj, gde su se ulaganja povećala za 1,55 procentna poena u 2023. u odnosu na 2022, što je postaknuto ruskom agresijom na Ukrajinu i neposrednoj geografskoj blizini Rusije.
Udeo potrošnje za odbranu u BDP-u (%)
Izvor: Stockholm International Peace Research Institute, BBA Analytics
Na berzama u regionu nemamo mnogo primjera izlistiranih kompanija koje se bave proizvodnjom oružja ili segmenata potrebnih za odbranu (jedan od rijetkih primjera je BiH proizvođač Pretis, čija je akcija ove godine ostvarila rast od 20 odsto), stoga smo pogledali valuacije i predviđanja za svjetsko tržište odbrambenog sektora.
Trenutno se segment odbrane nalazi na petogodišnjem prosjeku P/E pokazatelja. S druge strane, EV/EBITDA multiplikator nam pokazuje da je sektor trenutno skuplji nego što je bio u prethodnih pet godina. Međutim, dio opravdanja za to možemo pronaći u povećanju neto marže koja je porasla bliže nivou od pet odsto usljed boljeg operativnog poslovanja i pada duga.
Kad uporedimo sa običnim berzanskim indeksom, može se reći da je odbrambeni sektor skuplji. Ali istorijski gledano, to je zapravo pravilo, tj. viša očekivanja investitora u pogledu zarada od odbrambenog sektora u odnosu na širi berzanski indeks uobičajena su, što neretko prati značajniji rast cena akcija, a to implicira viši P/E pokazatelj.
Ako se pogleda pokazatelj zaduženosti, neto dug u odnosu na EBITDA u odbrambenom sektoru viši je za 0,7 procentnih poena u odnosu na obični indeks s obzirom na potrebna velika kapitalna ulaganja, kako u istraživanje i razvoj novih segmenata odbrane (poput dronova i različitih softvera), tako i u proizvodne pogone. Današnji ratovi puno su sofisticiraniji nego raniji zato dionice u vezi sa odbrambenim sektorom možemo smatrati i dijlom tehnološkog sektora.
Finansijski pokazatelji svjetskog berzanskog indeksa i indeksa odbrambenog sektora
Izvor: Bloomberg, BBA Analytics
Skuplji odbrambeni indeks u sljedeće dvije godine trebalo bi da postanu povoljniji ako se očekivanja rasta zarada ostvare (a cijene akcija ostanu na sličnom nivou). Naime, rast zarada u 2025. godini očekuju se na nivou cijlog sektora od 19 odsto, što je za 7,5 procentnih poena viši rast u odnosu na očekivani rast svjetskog dioničkog indeksa.
Snažnom očekivanju rasta zarada ide u prilog stalni priliv pomoći Ukrajini koji se mjeri u stotinama milijardi dolara, a koji omogućuje dodatni rast kompanijama povezanih s odbrambenim sektorom. Istovremeno, bliskoistočna previranja i ratovi širom centralne Afrike idu ruku pod ruku s dodatnim rastom zarada kompanija. Kad sve zbrojimo, dionice povezane s odbranom i oružjem i u narednom periodu mogle bi biti dobar odabir za investiranje.
Očekivanja rasta zarada (godišnja promena, %)
Izvor: Bloomberg, BBA Analytics
