.webp){kind=icon}
U Srbiji se decenijama za siguran i najplaćeniji posao smatrao onaj u državnoj kompaniji, a naročito ako je on u Elektroprivredi Srbije (EPS). Međutim, taj stav radnika, utemeljen još u vrijeme socijalizma, polako se briše.
Situacija na srpskom tržištu rada se u posljednjih nekoliko godina promijenila, pa i sam EPS priznaje da mu radnici odlaze, da ima problema da zadrži kvalitetan kadar i da više nije atraktivan poslodavac na tržištu.
Do ove promjene je došlo nakon što su se plate u privatnim kompanijama približile državnim, pa čak ih premašile. Osim toga, Srbija, kao i gotovo sve države regiona, ima problema sa nedostakom radne snage zbog migracije u zemlje Zapadne Evrope. Još jedan problem EPS-a jeste što su mu potrebni kadrovi koji više nisu popularni i traženi među mlađim generacijama koje danas više preferiraju IT sektor.
U finansijskom izvještaju za prvu polovinu ove godine, EPS je očekivao da će na dan 30. juna kompanija imati 20.808 zaposlenih, ali ih je ipak bilo 19.208. To je 1.600 manje radnika od plana.
EPS je obrazložio da je do pada broja zaposlenih došlo zbog:
-
neobavljenog planiranog prijema i većeg odliva zaposlenih u 2023. godini, što je dovelo do odstupanja stvarnog broja zaposlenih od planiranog već prvog januara 2024. za 680 radnika;
-
manjeg prijema zaposlenih u prva dva kvartala 2024. u odnosu na plan (plan je bio 910, a zapošljeno je 170);
-
većeg odliva zaposlenih u prva dva kvartala ove godine u odnosu na plan.
Ko najviše odlazi
Od ukupnog broja onih koji su u prvoj polovini ove godine napustili EPS, 68 odsto čine radnici sa srednjom stručnom spremom, 22 odsto sa višom i visokom stručnom spremom i 10 odsto sa nižom stručnom spremom.
Profili zaposlenih koji najviše odlaze u okviru srednje stručne spreme su elektro, mašinske i rudarske struke i to bravari, rukovaoci postrojenjima, rukovaoci mašinama, poslovođe, nadzornici i KV radnici. Sa visokom i višom stručnom spremom radni odnos najviše raskidaju mašinski, rudarski i elektro inženjeri.
Po osnovu sporazumnog raskida radnog odnosa i otkaza ugovora o radu od strane zaposlenog kao kategorije tzv. dobrovoljnog napuštanja kompanije u prva dva kvartala radni odnos je raskinulo 24 radnika i to 18 sa visokom i višom stručnom spremom (osam inženjera, šest ekonomista i četiri ostala zanimanja) i šest radnika sa srednjom stručnom spremom.
Iz EPS-a navode da se nedostatak u broju zaposlenih može uočiti u svakom dijelu organizacije, svakom postrojenju i rudniku, na poslovima koji su direktno u funkciji obavljanja osnovne djelatnosti.
EPS prinuđen da angažuje radnike iz drugih preduzeća
Zbog toga je EPS prinuđen da angažuje radnike iz drugih preduzeća, a u prvoj polovini godine taj broj je iznosio čak 9.512.
Radnici angažovani iz uslužnih preduzeća pružaju usluge u proizvodnom procesu, tekućem i investicionom održavanju proizvodnih postrojenja, usluge pravnih, ekonomsko-finansijskih, administrativno-tehničkih i opštih poslova, ugostiteljske usluge, pružanje usluga na poslovima u sistemu protivpožarne zaštite i bezbednosti i zdravlja na radu, pružanje usluga na poslovima fizičko-tehničkog obezbeđenja objekata, usluge u sistemu željezničkog transporta uglja, i ostalo.
"Nemogućnost EPS da svojim najstručnijim zaposlenima ponudi približne uslove kakve im nude konkurentske firme iz okruženja, ukazuje na to da EPS nije više atraktivan poslodavac na tržištu", priznao je EPS u svom poslednjem finansijskom izvještaju.
Kako bi privukao više radnika, EPS je odlučio da kreira programe privlačenja i zadržavanja stručnjaka svih struka, a posebno elektro i mašinske. "Započećemo sa stipendiranjem najboljih studenata ciljanih fakulteta, već od ove školske godine. Radićemo na povećanju zarada i povećanju zadovoljstva zaposlenih radom u EPS, radi zadržavanja stručnjaka i prijema novih.
Prosječan zaposleni u EPS-u ima srednju stručnu spremu i više od 50 godina
Od ukupnog broja zaposlenih u EPS-u najviše je onih sa srednjom stručnom spremom (71,7 odsto), zatim sa visokom i višom stručnom spremom (24,7 odsto), a najmanje sa nižom stručnom spremom (3,6 odsto).
Kada je riječ o starosti, najveći broj zaposlenih ima između 51 i 60 godina i više od 60 godina (43,7 odsto). Zaposleni koji imaju od 40 do 51 godinu čine 31 odsto od ukupnog broja zaposlenih, a najmlađi koji imaju između 31 i 40 godina života čine 21,2 odsto. Do 30 godina života zaposleno je samo 4,1 odsto.
To znači da prosječan zaposleni u EPS-u ima više od 50 godina i srednju stručnu spremu, a ovi podaci govore i o tome da su mladi sve manje zainteresovani da rade u najvećoj energetskoj kompaniji u zemlji. I sam EPS priznaje da "strukture zaposlenih po godinama života i po godinama staža nisu zadovoljavajuće".
Najveći procenat zaposlenih čine muškarci, njih 78 odsto, dok žene čine samo 22 odsto.
