.webp){kind=icon}
Godine 2023. biografski filmovi su eksplodirali u Holivudu, predvođeni zvjezdom ovogodišnjeg Oskara: filmom "Oppenheimer".
Mnogo popularnih filmova u 2023. godini, pa čak i ako izuzmemo "Oppenheimera", bili su biografije o slavnima, a na kraju je krunu odnio biografski triler o kreatoru atomske bombe koji je pokupio čak sedam Oskara. Puno pažnje dobio je film o Priscilli Presley rediteljke Sofije Coppole, film o dirigentu i pijanisti Leonardu Bernsteinu i njegovoj ženi "Maestro", gdje glavnu ulogu tumači Bradley Cooper, koji je i režirao film. Tu su bili i film "Ferrari" o Enzu Ferrariju, italijanskom vozaču trkačkih automobila koga tumači Adam Driver, i "Napoleon" koga tumači Joaquin Phoenix, i "Golda" o Goldi Meir. I to su samo neka od "biopics" (engl. biographical film - biografski filma) ostvarenja koja su podigla popularnost bioskopa u toku prošle godine.
Ipak, filmovi koji su najviše zaradili od prodaje karata nisu biografski (ako izuzmemo 'Oppenheimera'), koji se nalazi na trećem mjestu po zaradi. Uglavnom su to bila neka ostvarenja koji prate izmišljene heroje kroz njihove avanture. Na prvom mjestu je "Barbie", a na drugom "The Super Mario Bros. Movie".
Ako pogledamo širu sliku i najveće zarade filmova svih vremena, od svih ostvarenja koja su rađena po nekoj životnoj priči, najviše je zaradio "Oppenheimer", koji se nalazi na 62. mjestu liste filmova sa zaradom od 958.741.310 dolara. Slijedi "Bohemian Rhapsody" sa zaradom od 910.813.521 dolara u kom pjevača Freddija Mercuryja igra Rami Malek.
Depositphotos
Iako možda nisu najpopularniji filmovi u Holivudu, ima ih sve više i sve više se probijaju na top listama. Već je ove godine izašao film "Bob Marley: One Love" koji je ostvario zapažen uspjeh. Film o jamajkanskom rege pjevaču zaradio je 160.949.044 dolara širom svijeta od prodaje karata za samo mjesec dana, a budžet mu je bio oko 70 miliona dolara, bez troškova distribucije i marketinga.
Još dosta biografija poznatih je u izradi i očekuje se da će izaći 2024. i 2025. godine, od filma o kralju popa "Michael" koji bi trebalo da izađe 2025, filma o Bobu Dylanu "A Complete Unknown" koga tumači Timothée Chalamet, za kog je još nepoznato kada će biti pušten u bioskope, "Back to Black" o pjevačici Amy Winehouse, koji će se naći u bioskopima u maju 2024. I to nije sve: moći ćete da pogledate film o glumcu Fredu Astaireu, ćerki Fidela Castra, operskoj pjevačici Mariji Callas i druge biografije.
Trenutno je u izradi i serija biografskih filmova o Beatlesima, gdje će svaki član dobiti svoj film. Ovo će biti prvi put da su Paul McCartney, Ringo Starr i porodice Johna Lennona i Georgea Harrisona dodijelili prava da se snimi cijela životna priča o članovima engleskog benda, kao i muzička prava za film. Filmovi bi trebalo da budu objavljeni 2027. godine, a ovde godine se očekuje film o njihovom menadžeru Brianu Epsteinu.
Po ovim primjerima vidimo da posebno raste popularnost filmova o životima muzičara. Oni su specifični jer mogu da poguraju i muzičku industriju i muzičke striming platforme i da popularizuju pjesme koje su ispale iz fokusa publike. Oni mogu da novim generacijama predstave muziku starijih, ali veliki studiji uglavnom moraju da plate visoke cijene da koriste prava na legendarne pjesme.
Osim činjenice da ljude interesuju priče o poznatima, biografije su popularne među studijima jer obično nisu toliko skupe da se proizvedu. Čak i one najpoznatnije nisu mnogo koštale, bar ako se uporede sa blokbasterima. Prosječan budžet holivudskog blokbastera je oko 100 miliona dolara, prosječna cijena produkcije velikog studijskog filma je oko 65 miliona dolara, a prosječan budžet za produkciju velikih muzičkih biografskih filmova je oko 40 miliona dolara, pokazuju podaci marketinške platforme Gitnux.
Depositphotos
Već smo pomenuli koliko je zaradio film o Marleyju (a zaradi nije kraj, film se još prikazuje u bioskopima), ali slično je i sa drugim velikim filmovima. Recimo, "Oppenheimer" je imao budžet od 100 miliona, a zaradu od 958.741.310 dolara, "Elvis" od 85 miliona dolara, a zaradio je 288.670.284 dolara, "Bohemian Rhapsody" od 55 miliona dolara, a zaradio je 903.655.259 dolara. Očekuje se da će ih prestići film o Michaelu Jacksonu koji sa budžetom od 155 miliona dolara očekuje zaradu od preko milijardu.
Nisu, naravno, svi zabilježili nevjerovatan uspjeh i zaradu. Jedan primjer je film o Whitney Houston "I Wanna Dance With Somebody", sa budžetom od 45 miliona dolara i zaradom od 59.806.881 dolara, što je mnogo manje od očekivanog. Možda i nije fer mjeriti uspjeh filma zaradom od karata, ali se tako bar može mjeriti interesovanje publike.
Film "Napoleon" je još jedan primjer: iako ima sve sastojke da bude vrhunski film (radi se o istorijskoj ličnosti od izuzetne važnosti, režirao ga je Ridley Scott, a glavni glumac je Joaquin Phoenix), film je prošao mlako i bio je na udaru kritičara i istoričara.
Depositphotos
I Srbija prati holivudske trendove. Iako se ne snimaju tako često, igrani biografski filmovi pokupe dosta pažnje. Dominirali su oni o poznatim pjevačima, od "Tome" o Tomi Zdravkoviću iz 2021. godine do "Nedelje" o Džeju iz 2023. "Toma" je bio i najgledaniji film u Srbiji te godine, a "Nedelja" mu je sada za petama.
Biografski filmovi nisu uvijek bili ovako popularni. Kako piše Variety, 2004. godine, filmovi "Ray" i "Kinsey" dokazali su, jednom zauvijek, da su biografski filmovi mnogo bolji kada se ogole mane heroja. Zatim, 2005. godine, "Capote" je krenuo od jednostavne i inovacije: da je najbolji način da se ispriča priča o nečijem životu da se ne ispriča cijela priča, već da se ispriča jedan dio života. Oslobođeni tereta enciklopedijske hronologije, mogli biste da opišete šta se dešavalo sa detaljima i psihološkim nijansama.
Naravno, takav pristup uvijek naiđe i na kritike, jer se ipak radi o nečijoj životnoj priči, pa publika i kritičari često razmatraju koji dijelovi su izostavljeni i da li je to urađeno sa pravom. Glumce često kritikuju da nisu vjerodostojni uloge velikih legendi. To ima uticaj i na glumce - Austin Butler je potpuno promijenio akcenat i dubinu glasa od kada je glumio Elvisa (Butler je iz Kalifornije, dok je Kralj roka rođen u Misisipiju). Još jedna poteškoća je što biografije često nailaze na probleme kao što su tužbe i poteškoće u dobijanju prava na neko djelo, pa mnoge, iako interesovanje postoji, nikada nisu ni snimljene.
Biografije nisu dokumentarni filmovi i nisu u obavezi da se pridržavaju svih činjenica, što dovodi do opasnosti da se javno mnjenje promijeni i karakter javne ličnosti odalji od realnosti. Neki ih čak nazivaju "najgorim žanrom" i filmovima koji su opsednuti patnjom, a mnogi kritičari ih ismjevaju.
Svakako, interesovanje za biografije je definitivno živo, te je realno očekivati da će holivudski studiji nastaviti da se bave ovim žanrom, a još jedan plus je što se smatraju filmovima koji su prikladni za nominaciju za Oskar. Biografski filmovi jednostavno imaju mnogo karakteristika koje privlače publiku: ljude interesuju životi i tajne poznatih ličnosti, priča je (djelimično) istinita, ima istorijskog konteksta i radi se o osobi koja je imala uticaja. Dok je takvaih ličnosti i interesantnih životnih priča, Holivud će zarađivati na tome.
