Povreda autorskih prava i dalje predstavlja značajan izazov za nosioce prava u Evropskoj uniji. Složenost ovog problema se povećala s tehnološkim razvojem i napretkom, što zahtijeva dublje razumijevanje mehanizama piraterije kako bi se razvile efikasne protivmjere i spriječila povreda prava, ističe se u uvodnom dijelu izvještaja Zavoda za intelektualnu svojinu Evropske unije (EUIPO).
Izvještaj o kršenju autorskih prava u onlajn okruženju u Evropskoj uniji obuhvata period od 2017. godine do kraja 2023. godine, s naglaskom na povrede koje se odnose na pisana, muzička i audiovizuelna djela (filmove i drugi televizijski sadržaj).
Izvještaj predstavlja nastavak napora Evropske unije u sagledavanju problema masovnih povreda autorskog prava korišćenjem modernih tehnologija u onlajn okruženju i preduzimanju mjera i aktivnosti za sprečavanje povreda, a dio je generalnog cilja jačanja autorskopravne zaštite, zbog kojeg je u Evropskoj uniji od 1990. godine do danas doneseno 12 akata u svrhu harmonizacije autorskog prava na nivou Unije.
Bitan faktor koji je uticao na rezultate u odnosu na prethodne izvještaje nalazi se u istraživanju Eurostata, prema kojem je broj redovnih korisnika interneta u Evropskoj uniji, među populacijom dobi od 16 do 74 godine, koji koriste internet najmanje jednom sedmično, porastao sa 79 odsto na 90 odsto između 2017. i 2023. godine.
Novina su podaci o kršenju prava korišćenjem IPTV tehnologije
U odnosu na prethodne izvještaje, u novi izvještaj Zavoda uvršteni su i podaci o kršenju prava korišćenjem IPTV tehnologije (Internet Protocol television), kao usluge koja omogućava gledanje televizijskog programa i drugog video sadržaja korišćenjem skupa protokola za prenos podataka, te koji se razlikuje od drugih oblika emitovanja korišćenjem zemaljskog, satelitskog ili kablovskog prenosa. IPTV piraterija podrazumijeva nelegalni streaming televizijskih programa, filmova i sportskih prenosa uživo putem internet protokol mreža.
Izvještaj sadrži detaljne podatke vezane za povredu autorskog prava u onlajn okruženju, te sveobuhvatnu analizu potencijalnih razloga i faktora rizika koji utiču na veću učestalost povrede autorskog prava na određenoj teritoriji.
Izvještaj je podijeljen u dva dijela, pri čemu se prvi bavi sintezom prikupljenih podataka, kako bi se omogućilo jednostavno razumijevanje glavnih karakteristika piraterije u onlajn okruženju. U ovom dijelu izvještaja se mogu pronaći podaci o obimu neovlašćenog pristupa zaštićenom autorskopravnom sadržaju, po vrsti sadržaja i državi članici Evropske unije, zatim kretanja i razvoj piraterije tokom vremenskog perioda obuhvaćenog izvještajem, kako na nivou Evropske unije, tako i na nivou pojedinačnih država članica, te obrasci ponašanja korisnika u različitim državama.
Drugi dio izvještaja predstavlja ekonometrijsku analizu, u kojoj se izlažu socio-ekonomske varijable koje utiču na pirateriju u državama članicama Evropske unije.
Ukupna piraterija se, prema nalazima Zavoda, nalazi na tački od 10,2 neovlašćena pristupa autorskom sadržaju na mjesečnom nivou po korisniku interneta u Evropskoj uniji. Do kraja 2021. godine uočljiv je rast ukupne piraterije, nakon čega je trend ostao stabilan. Iako piraterija u pogledu televizijskog sadržaja pokazuje blagi rast, taj efekat je neutralisan smanjenjem piraterije kod drugih vrsta autorskih djela.
EUIPO
Posmatrajući pojedinačno određene segmente povrede autorskih prava, uočava se tendencija smanjenja filmske piraterije, dok su softverska piraterija i piraterija u pogledu prenosa sportskih takmičenja u blagom porastu. Statistika u pogledu muzičkih i pisanih djela pokazuje da je kršenje autorskih prava na ovim djelima u prethodnim godinama ostalo na sličnom nivou, bez značajnijih promjena.
Kada je riječ o statistici za pojedine države članice Unije, uočava se da je najveći broj neovlašćenih pristupa autorskim sadržajima zabilježen na teritoriji baltičkih zemalja i Kipra, dok Italija i Njemačka, s druge strane, imaju najmanji broj takvih pristupa.
U svakom slučaju, iako su na nivou Unije preduzete brojne mjere za sprečavanje povreda autorskih prava i nelegalno korišćenje autorskog sadržaja u onlajn okruženju, statistika pokazuje da je neophodan dodatni napor kako bi se efikasno sprovela zaštita nosioca autorskog prava, te su u tom smislu pozitivni primjeri nedavnih akcija policijskih organa u Uniji usmjerenih na razbijanje mreže pružalaca nelegalnih IPTV usluga.
Igor Letica je advokat u Advokatskoj firmi "Sajić" iz Banje Luke
Sadržaj, stavovi i mišljenja izneseni u komentarima objavljenim na Bloomberg Adriji pripadaju autoru i ne predstavljaju nužno stavove uredništva Bloomberg Adrije.
.webp){kind=icon}