.webp){kind=icon}
Evropska unija je od početka ove godine smanjila uvoz ruskog gasa za 48 odsto ili za 49 odsto, ako se uzme u obzir Velika Britanija, saopštio je Gazprom.
Ruski gas u Evropu stiže preko jednog gasovoda
Poslije ruskog zatvaranja gasovoda Sjeverni tok ostao je samo jedan veliki gasovod kojim prirodni gas stiže direktno u Evropu. Međutim, čini se da je ta ruta sve ranjivija.
Dio snabdijevanja kroz Ukrajinu je već prekinut zbog rata i mogao bi da bude potpuno obustavljen kako sukob bude napredovao i tenzije eskalirale između Moskve i Evrope. Iako neke zemlje koje se smatraju prijateljskim Kremlju i dalje dobijaju gas, Rusija je postepeno smanjila priliv u najveće evropske ekonomije u znak odmazde za sankcije, gurajući region u krizu.
"Sve dok borbe traju postoji rizik da ukrajinski koridor postane nepristupačan", rekla je Katja Yafimava, viša naučna saradnica Oxfordskog instituta za energetske studije. "S obzirom na to da je Sjeverni tok ugašen, ukrajinski koridor je zapravo posljednja ruta za ruski gas u Evropu."
Dnevno snabdijevanje ruskog gasa preko Ukrajine iznosilo je manje od 40 odsto ugovorenog obima tranzita od sredine maja nakon što je zatvorena ključna prekogranična ulazna tačka - Sohranivka. Ukrajinski operater mreže saopštio je da je izgubio kontrolu nad postrojenjem zbog okupacionih snaga na istoku zemlje, na granici s Rusijom.
U Ukrajini je ostala samo jedna operativna ulazna tačka preko Sudže. Zastoj i te rute se ne može isključiti ukoliko dođe do fizičkog oštećenja infrastrukture kao posljedica vojnih dejstava, smatra Vjačeslav Kulagin, šef odeljenja Instituta za energetska istraživanja Ruske akademije nauka. Ali Ukrajina bi takođe mogla da odluči da zaustavi tranzit ako izgubi kontrolu nad teritorijom kroz koju gas prolazi, kao što se desilo sa Sohranivkom, rekao je Kulagin.
Ako bi se obustavilo snabdijevanje preko Ukrajine, to bi prepolovilo ukupan ruski izvoz gasa na kontinent, koji iznosi oko 80 miliona kubnih metara dnevno. U tom slučaju Gazprom bi jednim krakom gasovoda Turski tok mogao da šalje gas u nekoliko evropskih zemalja, uključujući Srbiju i Mađarsku, koje, uprkos sankcijama, nisu prekinule poslovne veze s Rusijom.
Situacija u Evropi je već teška i političari su drastičnim tržišnim intervencijama htjeli nabrzinu da ublaže posljedice. Ministri energetike EU sastaju se ovog petka kako bi izradili planove koji bi mogli da uključuju prijedlog o ograničavanju cijene ruskog gasa. Takav potez bi rizikovao daljnje rasplamsavanje tenzija s Kremljom.
Ruski predsjednik Vladimir Putin upozorio je u srijedu da će biti prekinute isporuke energenata onima koji ograničavaju cijene. Njemački kancelar Olaf Scholz ponovo je optužio Moskvu za ucjenu zatvaranjem snabdijevanja Sjevernim tokom.
Nastavak isporuke preko Sjevernog toka, podmorskog gasovoda za Njemačku, ostaje nejasan. Gazprom je saopštio da ne može ponovo da radi dok se ne poprave kvarovi na opremi. Iz Siemens Energyja, proizvođača turbina za kompresorsku stanicu Portovaya, rekli su da to ne opravdava obustavu isporuke.
Sjeverni tok
Čak i prije potpunog prekida Sjeverni tok je radio sa samo 20 odsto kapaciteta, jer su, prema Gazpromu, četiri turbine bile van pogona i bile su potrebne ili veće popravke ili servis na terenu. Još jedna turbina je trenutno zaglavljena u Njemačkoj nakon održavanja u Kanadi. Gazprom je saopštio da je "kompleks sankcija" spriječio Siemens da obezbijedi održavanje.
Treća velika ruta Yamal-Evropa, koja ide preko Belorusije i Poljske do Njemačke, van upotrebe je od maja, kada je Rusija zabranila Gazpromu svaku saradnju s EuroPol Gazom, vlasnikom poljskog dijela veze. Neposredno prije toga ruski proizvođač gasa je obustavio isporuke Poljskoj, jer je ta zemlja među prvima odbila zahtjev Kremlja da plaća gas iz gasovoda u rubljama.
