.webp){kind=icon}
Planovi za izgradnju novih gasnih elektrana, gasovoda i terminala za tečni prirodni gas (LNG) na Zapadnom Balkanu, čija se vrijednost procjenjuje na oko 3,5 milijardi evra, predstavlja rizik za ekonomsku i energetsku bezbjednost, a prijeti i zelenoj tranziciji, navodi se u novom istraživanju Global Energy Monitora i Bankwatcha.
Kako navode, širenje gasne infrastrukture primoralo bi zemlje Zapadnog Balkana da uvoze dosta više gasa nego ranijih godina, izlažući se na taj način ekonomskim i energetskim rizicima, ali i otežalo energetsku tranziciju.
Pregled podataka Global Gas Plant Tracker i Global Gas Infrastructure Tracker pokazuje:
-
2.442 megavata (MW) planiranog kapaciteta na gas dramatično bi produbilo zavisnost regiona od gasa, skoro utrostručivši današnjih 779 MW kapaciteta;
-
Prva dva terminala za uvoz LNG-a u regionu u Crnoj Gori i Albaniji sa više od 0,5 milijardi kubnih metra kapaciteta povećala bi izloženost nestabilnom tržištu tečnog prirodnog gasa;
-
2.715 kilometara novih gasovoda bi povuklo gas na Zapadni Balkan iz Grčke, Hrvatske i drugih susjeda.
U 2021. zemlje Zapadnog Balkana - Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Srbija - potrošile su samo 3,7 milijardi kubnih metara gasa ili četiri odsto onoga što je Njemačka koristila iste godine.
Predloženo proširenje na mrežu gasne infrastrukture, uz podršku Evropske unije i SAD institucija, izložilo bi region nestabilnim cijenama i nestašicama gasa koje je prošle godine iskusio veći dio Evrope, navodi se u istraživanju. Dodaje se i da Albanija, Crna Gora i Kosovo trenutno nisu priključeni na gasne mreže, tako da bi nova infrastruktura stvorila potpuno novu zavisnost od gasa.
Bloomberg
Istovremeno, ponovljena upozorenja koja su ovog mjeseca stigla iz Međuvladinog panela za klimatske promjene da se ne može izgraditi nova infrastruktura za fosilna goriva, jer se zagrijavanje planete mora ograničiti na 1,5° celzija znače da planirana izgradnja gasne infrastrukture samo predstavlja milijarde evra potencijalno nasukanih sredstava.
Za region sa značajnim potencijalom za solarnu i energiju vjetra, planovi za novu gasnu infrastrukturu bi takođe uveli nove prepreke naporima za pristupanje EU, pošto je taj potez u suprotnosti s odredbama Ugovora o Energetskoj zajednici, koje između ostalog nastoje da usklade napore zelene energije regiona s onim u EU.
Pippa Gallop, savjetnica za energetiku za Jugoistočnu Evropu u Bankwatchu, rekla je da će fosilna gasna infrastruktura koja je sada izgrađena biti obaveza Zapadnog Balkana.
"Ili će povećati zavisnost od uvoza i vezanost za fosilna goriva, ili će završiti kao nasukana imovina. Ako su EU i njene banke nešto naučile iz nedavnih problema sa snabdijevanjem, moraju prestati da prodaju fosilni gas u regionu."
Istraživački analitičar u Global Energy Monitoru Robert Rozansky naveo je da zemlje širom svijeta preispituju svoje planove za uvoz ovog nestabilnog, prljavog goriva nakon globalne energetske krize. "Ako Zapadni Balkan počne izgradnju nove gasne infrastrukture, to će samo otežati prelazak na čistu, domaću i pristupačnu energiju."
