.webp){kind=icon}
Samo mjesec pošto su Sjedinjene Američke Države učetvorostručile carine na kineske električne automobile, uslijedila je dugoočekivana odluka Evropske unije, koja najavljuje carine do 38,1 odsto, tako da posjeta kineskog predsjednika Xi Jinpinga prošlog mjeseca Parizu nije omekšala srca evropskih zvaničnika.
Eveopska unija je obavijestila proizvođače automobila, među kojima su BYD Co., Geely Automobile Holdings Ltd., SAIC Motor Corp., o nametima koji će se primjenjivati od 4. jula, saopštila je u srijedu Evropska komisija, poslije istrage o subvencijama koja je započeta prošle godine. Kineski proizvođači električnih vozila agresivnije su se probijali na evropsko tržište uslijed rata cijenama i tehnološkog napretka, na šta EU nije blagonaklono gledala i smišljala je načine da spriječi njihov daljnji prodor na Stari kontinent.
Pojedinačne carine za BYD će iznositi 17,4 odsto, za Geely 20 odsto i za SAIC 38,1 odsto, saopštila je komisija u srijedu. Ostali proizvođači koji nisu bili obuhvaćeni istragom komisije biće podložni carinskoj stopi od 21 odsto; proizvođači automobila koji nisu sarađivali u istrazi EU biće podložni carini od 38,1 odsto.
Ali upravo najveći kineski proizvođač BYD, koji je obuhvaćen carinom, u Mađarskoj otvara fabriku električnih automobila, tako da teoretski te carine može da izbjegne.
Potez EU dolazi dok se evropski proizvođači automobila suočavaju sa konkurencijom jeftinijih električnih automobila.
Istraga koja je u proteklom periodu vođena dio je nastojanja Brisela da zaštiti automobilsku industriju koja predstavlja, direktno ili indirektno, skoro 14 miliona radnih mjesta ili 6,1 odsto radne snaga EU.
Bloomberg
Prije toga Washington je sredinom prošlog mjeseca povećao carine sa 25 na 100 odsto za kineska vozila. Nove američke carine neće se primjenjivati samo na električna vozila nego i na baterije i solarne panele, poluprovodnike, dizalice i neke medicinske proizvode.
Joe Biden je podigao carine da bi eliminisao kinesku nepoštenu politiku i praksu u vezi s transferom tehnologije koje nastavljaju da opterećuju američku trgovinu, štete radnicima i preduzećima. Pozadina drastične mjere posmatra se u kontekstu američkih izbora, budući da su sindikati američke auto-industrije tradicionalni saveznici Demokratske stranke predsjednika SAD-a.
Kada je riječ o EU, mnogi proizvođači automobila u EU osudili su plan o uvođenju carina, plašeći se da bi Kina mogla da odgovori na isti način ili čak da ih blokira na svom tržištu.
Njemačka je izvezla 216.299 automobila u Kinu 2023. godine, što je pad od 15 odsto u odnosu na prethodnu godinu. Evropski proizvođači, kao što su Mercedes i Volkswagen, takođe imaju svoje fabrike u Kini. Geely, jedna od kineskih kompanija pod istragom, vlasnik je švedskog brenda Volvo.
Kina sprema kontramjere
Prošle godine su zemlje Evropske unije uvezle robu iz Kine u vrijednosti od 514 milijardi evra, a Unija je u Narodnu Republiku izvezla 223 milijarde. Kina je pritom ostvarila ogroman izvozni suficit od skoro 300 milijardi evra. U posljednjih deset godina obim izvoza se udvostručio. Tako da se novim mjerama teško može narušiti trgovinski odnos.
Potez EU dolazi u trenutku kada se smanjuju prognoze prodaje električnih vozila, pri čemu je BloombergNEF smanjio svoje projekcije prodaje baterijskih električnih vozila za 6,7 miliona vozila do 2026. godine u novom izvještaju u srijedu. BNEF predviđa da će Kina nastaviti da dominira električnim vozilima, baterijama i globalnim lancima snabdijevanja sirovinama i komponentama, što je navelo Washington i Brisel da uvedu više carine.
Kina je već nagovijestila da je spremna na odmazdu, prijeteći kontramjerama u poljoprivredi, avijaciji i automobilskoj industriji. Peking je pokrenuo istragu o francuskom konjaku i ishod bi mogao uskoro da bude poznat.
"Istraga protiv subvencija je tipičan protekcionizam", rekao je portparol kineskog ministarstva spoljnih poslova Lin Jian na redovnom brifingu u Pekingu u srijedu.
"Kina će preduzeti sve neophodne mjere da odbrani naša prava i interese."
Kina je pozvala Brisel da se uzdrži od uvođenja kazni i naznačila da je spremna da uvede carine od čak 25 odsto na uvezene automobile s velikim motorima, što bi pogodilo Porsche, Mercedes i BMW. U posljednjim nedjeljama, ministar trgovine Wang Wentao i drugi zvaničnici su putovali po Evropi kako bi ubijedili Brisel da odustane od svojih planova.
Tokom posjete kineskog predsjednika XI Jinpinga Parizu, prilikom susreta s predsjednicom EK Ursulom von der Leyen i Emmanuelom Macronom bilo je riječi o subvencijama za električne automobile. Predsjednik Kine je stavio do znanja da ne postoji "strukturalno izazvana hiperprodukcija" za koju Komisija EU optužuje Kinu i da se, prema tome, u Evropu ne isporučuju nikakvi subvencionisani proizvodi s ciljem da se iskoristi višak kapaciteta u Kini. Predsjednica EK je rekla da želi fer konkurenciju s Kinom.
Bloomberg Mercury
Ekonomske veze su bliske, tako treba i da ostane, rekao je francuski predsjednik. Kao potvrdu toga, kineska delegacija potpisala je ugovore o nabavci evropskih aviona Airbus. Međutim, uvoz upravo tih aviona, kao i francuskog konjaka, može da bude upitan.
Ako se ostavi po strani politika, činjenica jeste da se evropske i kineske kompanije sve više udružuju. Za evropske zvaničnike to je u redu dok je u evropskom interesu. Volkswagen je objavio da ulaže milijardu evra u izgradnju novog centra za inovacije za električne automobile u Hefeiju u Kini. Takođe je kupio udio od 700 miliona dolara u XPeng, kineskom startupu koji proizvodi električna vozila.
Stellantis, koji će u Srbiji proizvoditi dva modela električnih automobila, tvrdi da će njegova kupovina udjela u kineskom proizvođaču električnih vozila (EV) Zhejiang Leapmotor Technologies, vrijedna 1,1 milijardu dolara, pomoći da ponudi pristupačnija električna vozila i da stekne prednost nad konkurentima koji se pripremaju za nalet jeftinijih izvoza iz Kine.
Iako uvoz kineskih električnih vozila predstavlja samo mali udio na tržištu EU, on brzo raste i mogao bi dostići 15 odsto u roku od dvije godine, što je ponavljanje onoga što je EU iskusila sa solarnim panelima prije više od jedne decenije.
Brisel je uveo carine 2012, ali ih je ukinuo šest godina kasnije jer nije mogao postići postavljene ciljeve za obnovljivu energiju bez kineske proizvodnje nakon što su se mnogi domaći dobavljači zatvorili.
To nije bio prvi put. EU je 2017. uvela carine na kineski čelik da bi spriječila gomilanje na ugroženom evropskom tržištu, što je pod lupu stavilo i smederevsku željezaru, kojom gazduje kineski Hestil.
