.webp){kind=icon}
Trend odlaska mladih na studije u inostranstvo nije novost. Svake godine nekoliko hiljada studenata iz Srbije odluči da svoje akademsko obrazovanje nastavi u Evropi, jer je školarina ista ili niža nego u Srbiji, a negdje je studiranje čak i potpuno besplatno.
Tako je, recimo, u Sloveniji, koja je ukinula školarine i za domaće i za strane studente, nastojeći da omogući pristup visokom obrazovanju što većem broju mladih.
U isto vrijeme školovanje na državnim fakultetima u Srbiji za samofinansirajuće studente postaje sve skuplje. Krajem februara najavljeno je da će studenti i budući brucoši na čak 10 od 31 fakulteta Univerziteta u Beogradu od naredne akademske godine plaćati više školarine. Povećanje će biti od 3.000 do 20.000 dinara.
Isto je bilo i prošle godine, kada je školarina uvećana na 14 fakulteta.
Beogradski univerzitet ovu odluku obrazlaže kao neophodnu kako bi se osigurao kvalitet obrazovanja i poboljšali uslovi rada na fakultetima.
No, sa ovakvim cjenovnicima, državni fakulteti u Beogradu daleko su od finansijski povoljnih, pogotovo za studente iz unutrašnjosti koji pored školarine moraju da plaćaju i stan i hranu, i za koje je potrebno mjesečno izdvojiti minimalno 700 evra.
Arhitektura jeftinija u Italiji nego u Srbiji
Primjera radi, za školarinu na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu potrebno je izdvojiti 300.000 dinara (oko 2.500 evra). Na Univerzitetu u Veneciji koji se nalazi u top 10 italijanskih univerziteta prema rangiranjima na svjetskim listama, školarine za studije arhitekture su oko 1.500 evra. Pored toga, ovaj univerzitet nudi više od 3.000 stipendija za studente na osnovu akademskog uspeha ili na osnovu finansijske situacije porodice.
Ana Marija Koppert, vlasnica centra za upis studija u inostranstvu InoEdukacija, kaže da je Italija posljednjih godina najčešće birana destinacija srpskih studenta.
Depositphotos
"Prosječna školarina na državnim fakultetima, a govorim o viskorangiranim fakultetima kao što su University of Pavia, University of Padova, Politecnico di Milano, Ca Foscari University i IUAV univerzitet u Veneciji, iznosi oko 2.600 evra. Postoje prestižni studijski programi na engleskom i italijanskom i za 1.000 evra. Italija, pored povoljne školarine i renomiranih fakulteta, ima i dugu tradiciju, pa je logično da studenti i njihovi roditelji biraju da prije školarinu plate tamo nego u Srbiji", objašnjava Koppert za Bloomberg Adriju.
Kada su u pitanju troškovi života u Italiji, Koppertova kaže da je godišnje potrebno od 8.000 do 10.000 evra. I napominje da studenti ne samo u Italiji već u svim zemljama Evropske unije imaju pravo na rad 20 sati nedjeljno, pa mogu svoj budžet da dopune sa nekoliko stotina evra mjesečno koje zarade od studentskih poslova.
Besplatno u Sloveniji, Češkoj i Poljskoj
Svršeni srednjoškolci iz Srbije imaju šansu da postanu akademski građani u Sloveniji, Češkoj i Poljskoj, i to potpuno besplatno. Ipak, besplatno studiranje znači samo plaćene troškove školovanja, dok troškovi života ostaju na studentu, odnosno njegovoj porodici.
Za svakodnevicu, studentu je u Češkoj mjesečno potrebno od 400 do 650 evra. U Sloveniji za troškove života mjesečno je potrebni izdvojiti od 500 do 700 evra.
"Pored besplatnih studija na državnim univerzitetima u Sloveniji, niži troškovi života u Ljubljani nego u Beogradu doveli su do velikog interesovanja mladih za ovu državu. Svakako da na popularnost Slovenije kao akademske destinacije među srpskim studentima, utiče i percepcija da je ova država u Evropskoj uniji, gdje je, mnogi vjeruju, lakše dobiti dobro plaćen posao", kaže Koppert.
Osnovne studije besplatne su i u Njemačkoj. Plaća se samo studentska taksa 300 evra po semestru. Međutim, najveći problem za većinu naših studenata koji bi željeli da odu u Nemačku na fakultet jeste finansijska garancija od 10.400 evra.
Mađarska sve popularnija
Mađarska je donedavno bila destinacija uglavnom za studente mađarske nacionalne manjine iz Vojvodine, međutim, sada tamo na studije idu iz svih dijelova Srbije.
Ova zemlja takođe ima niže školarine za inostrane studente od Srbije. Godina na čuvenom univerzitetu Corvinus u Budimpešti iznosi 2.000 evra, a studenti mogu da biraju između više od trideset programa na engleskom jeziku.
Depositphotos
"Interesovanje naših studenata za Mađarsku, Italiju i Sloveniju raste, jer studenti i roditelji smatraju da za istu ili sličnu školarinu dobijaju mnogo bolji kvalitet obrazovanja, studentskih usluga i praksi. Ako će studentu fakultet pomoći da se poveže sa privredom i lakše nađe posao, to jeste nešto što treba uzeti u obzir prilikom odabira fakulteta", zaključe Ana Marija Koppert.
Podsjetimo, broj nepopunjenih budžetskim mjesta u Srbiji svaki godine sve je veći, a samofinansirajuća mjesta od kojih fakulteti žive rijetko budu popunjena, osim na najpopularnijim fakultetima.
Sve manjoj zainteresovanosti studenata za studiranje na državnom univerzitetu doprinosi i sve veća popularnost privatnih fakulteta. U proteklih osam godina, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj studenta na državnim fakultetima se smanjio za 5.000, a na privatnim porastao za više od 3.000.
U 2023/24 . prvu godinu na državnim fakultetima upisalo je 26.957 studenata (56,2 odsto), privatnim fakultetima 8. 963 (18,7 odsto), državnim akademijama strukovnih studija i visokim školama 9.630 (20,1 odsto) i privatnim visokim školama 2 396 studenata (pet odsto).
