.webp){kind=icon}
Prvi privatni fakultet otvorio je vrata za studente 1994. i tokom prethodne tri decenije u Srbiji se broj privatnih visokoškolskih ustanova neprekidno povećava. Prema podacima Ministarstva prosvjete, akreditaciju za rad 2014. godine imali su dva privatna univerziteta i 18 fakulteta. Deset godina kasnije u Srbiji je akreditovano 12 privatnih univerziteta, u okviru kojih posluje 46 fakulteta, 15 visokih škola i devet visokih strukovnih škola.
Ove visokoškolske ustanove su u 2022. godini, prema finansijskim izvještajima dostupnim na sajtu Agencije za privredne registre, od prodaje usluga prihodovale oko 2,7 milijardi dinara (23 miliona evra) i ostvarile profit od 655 miliona dinara (5,6 miliona evra).
Komercijalizacija visokog obrazovanja
Prvi privatni fakultet pod imenom Univerzitet "Braća Karić" počeo je da radi samo godinu nakon što je na državnim fakultetima uvedena kategorija studenata koji sami plaćaju školarinu - "samofinansirajući". Ovo nije bio samo prvi privatni Univerzitet, već i prva direktna strana investicija u oblasti obrazovanja u Srbiji koja je realizovana 2008. godine, kada je Univerzitet promijenio vlasnika i ime. Danas je to Alfa BK Univerzitet.
Statistika pokazuje da popularnost privatnih fakulteta neprekidno raste. Istovremeno se broj brucoša na državnim fakultetima iz godine u godinu smanjuje. U proteklih osam godina, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj studenta na državnim fakultetima se smanjio za 5.000, a na privatnim porastao za više od 3.000.
Činjenica je da privatni fakulteti privlače mlade prednostima koje im može ponuditi tek poneki državni fakultet, kao što su najmodernija oprema, tehnika nastave i partnerstvo sa drugim sličnim ustanovama u inostranstvu. Ali treba napomenuti i da određen broj studenata završi na privatnim fakultetima jer nisu uspjeli da upišu ono što žele na državnim fakultetima.
Lošiji prosjek studiranja na privatnom fakultetu
Iako se kod nas često može čuti mišljenje da su privatni fakulteti lakši od državnih, ali i da je diploma privatnog fakulteta skup papir s kojim se lakše ide kroz život, statistika prosječne dužine studiranja, kao i prosječne ocjene tokom studija, prema podacima Ministarstva prosvete, ne razlikuju se mnogo na privatnim i državnim fakultetima u Srbiji.
Recimo, na najbrojnijem univerzitetu čiji je osnivač država, a riječ je o Univerzitetu u Beogradu, prosječno vrijeme studiranja 2023. bilo je 4,52 godine, dok je prosječna ocjena studiranja 8,67.
S druge stane, na najbrojnijem privatnom Univerzitetu Singidunum iste godine prosječno vrijeme studiranja bilo je 4,1 godina, dok je prosječna ocjena studiranja bila 8,26.
Megatrend ostvario najveći profit
Akademske 2021/2022. godine, kada je 70 visokoškolskih ustanova ostvarilo profit od 655.065.000 dinara, 25.282 studenta studiralo je na nekom od privatnih fakulteta, visokih strukovnih škola i visokih škola.
Te iste godine najviše brucoša koji su za nastavak školovanja birali privatni fakultet, najviše se opredijelilo da studira na nekom od sedam fakulteta Univerziteta Singidunum, njih 6.666. Taj univerzitet, pored najvećeg broja upisanih studenata, ostvario je i najveće prihode od prodaje usluga - 1,2 milijarde dinara. Imaju svoje centre u Beogradu, Novom Sadu i Nišu, i neke od najtraženijih studijskih programa - kao što su psihologija, računarstvo i informatika i farmacija, a u prosjeku godina studiranja košta oko 2.000 evra.
Univerzitet Metropoliten zauzeo je drugo mjesto po prihodima od prodaje usluga – 301 milion dinara i te godine upisao je 2.001 brucoša, dok se na trećem mjestu po prihodima od prodaje našao Univerzitet Union – Računarski fakultet sa 297 miliona dinara i 4.898 novoupisanih studenata.
No, iako je Singidunum imao najveći broj upisanih studenta, koji su za školovanje na tom univerzitetu u prosjeku godišnje izdvajali oko 2.000 evra, najveći profit od 314 miliona evra te godine ostvario je Univerzitet Megatrend, koji posljednjih godina prolazi kroz vlasničku i strukturnu transformaciju. Vicešampion profita akademske 2021/2022. godine je Singidunum sa 221 milionom dinara, dok je na trećem mjestu Univerzitet Union – Nikola Tesla sa 46 miliona dinara.
Najuspješniji privatni univerzitet, ukoliko se porede podaci o dobiti u dvije uzastopne godine, jeste Alfa BK Univerzitet. Naime, ovaj univerzitet imao je u 2021. godini profit od 800 miliona dinara, a samo godinu kasnije ga je udvostručio na 1,7 miliona dinara.
Jedini privatni univerzitet koji nije ostvario profit u 2022. godine je Evropski univerzitet.
