.webp){kind=icon}
Srbija je rastuće tehnološko središte sa renomiranim inženjerskim talentima i fokusom na inovacije u Beogradu i Novom Sadu, ocjenjuje se u posljednjem godišnjem izvještaju vodeće svjetske organizacije koja prati razvoj inovacionih ekosistema Startup Genome. Ipak, prema njihovoj procjeni, vrijednost srpskog startup ekosistema (pod kojim podrazumijevaju ekosisteme upravo Beograda i Novog Sada) pala je na ispod milijardu dolara.
Ukupna vrijednost domaćeg ekosistema mjeri se sabiranjem vrijednost izlaza (takozvanih egzita, od engleskog "exit") iz startupua i rundi finansiranja za period od druge polovine 2021. godine do kraja 2023. Ona je, prema najnovijim podacima, iznosila 910 miliona dolara (svjetski prosjek je 29,4 milijardi dolara). U prethodno posmatranom periodu, onom koji je naveden u prošlogodišnjem izvještaju (druga polovina 2020 - 2022), taj iznos za Srbiju je bio 1,1 milijarda dolara.
Uz to, u odnosu na izvještaj koji su objavili lani, blago se smanjio prosječan period od osnivanja do izlaza iz startupa (sa 10,9 na 10,6 godina), finansiranje u ranim fazama skočilo je za oko 40 odsto, a VC finansiranje za približno 20 odsto. Prosječna godišnja zarada softverskih inženjera porasla je sa 24.000 na 30.000 dolara.
Kao i prošli put, iz Startup Genomea su kao sektore u kojima su srpski startupovi jaki naveli gejming, blokchain i tehnologije povezane s prirodnim naukama.
Podsjetimo, kako je Bloomberg Adria već pisala, gejming industrija u zemlji iz godine u godinu bilježi rast prihoda, a u 2023. prihodovala je više od 175 miliona evra, prema podacima Asocijacije industrije video-igara Srbije (engl. Serbian Games Association - SGA). Dvocifren rast na tom polju došao je uz udvostručenje broja zaposlenih uslijed priliva strane radne snage.
Kada je u pitanju blokchain, svetska organizacija kao pozitivne stvari navodi činjenicu da Srbija ima Zakon o digitalnoj imovini, te da se nova tehnologija promoviše i unapređuje kroz različite događaje i programe, ali i aktivnosti Srpske blokchain inicijative. Na polju prirodnih nauka, izvještaj prvenstveno ističe značaj BIO4 kampusa.
Slično ranije objavljenim izvještajima, Startup Genome i sada navodi talentovan kadar, poreske podsticaje i međunarodnu povezanost zemlje kao glavne razloge zbog kojih bi neko poželio da svoj startup razvija u Beogradu ili Novom Sadu.
"Vlada, obrazovni sistem i sama industrija zajednički rade na tome da razviju snažan ekosistem koji je privukao 70 miliona dolara investicija u 2023", navodi se u publikaciji. Iz organizacije podsećaju da je Evropska banka za obnovu i razvoj lani investirala rekordnih 846 miliona dolara u Srbiji.
Depositphotos
U januaru 2024. kineski Shanghai Fengling Renewables i Serbia Zijin Copper uložili su 2,18 milijardi dolara u obnovljive izvore energije, ističu iz Startup Genomea. "U 2023. Srbija je postigla rekordnu vruhednost spoljnotrgovinske robne razmhene, koja je premašila 86 milijardi dolara."
Uz to, ukazuju na strategiju za razvoj vheštačke inteligencije za period od 2025. do 2030. godine, koja će nastaviti da definiše ciljeve za razvoj te grane tehnologije u cilju privrednog rasta, unaprjeđenja javnih usluga, napredovanja naučnog kadra i razvoja poslovnih vještina. "Naučno-tehnološki parkovi se šire u Beogradu, Nišu, Novom Sadu i Čačku, a novi se gradi u Kruševcu. U Kragujevcu se razvija veliki privatni industrijski i tehnološki park koji je izgradio Mind Group."
U analizi se ističe da je lani pokrenut novi VC (engl. venture capital - rizični kapital) fond Fifth Quarter, sa fokusom na podršku startupima u Zapadnom Balkanu. "Mreža poslovnih anđela Inicijative 'Digitalna Srbija' ukupno je investirala milion evra."
Prema rangiranju Startup Genomea, domaći ekosistem našao se među vodećih 20 evropskih startup ekosistema po pristupačnosti cijena rada potrebnih talenata i među top 40 po ukupnim performansama.
