.webp){kind=icon}
Proizvođači maslinovog ulja širom Evrope suočili su se sa drugom velikom sušom ove godine, koja je dovela do smanjenja zaliha i daljeg rasta cijena proizvoda koji je neizostavan sastojak u većini tradicionalnih mediteranskih specijaliteta.
Posljedično, neprilike koje se nastavljaju i u drugoj proizvodnoj sezoni uticaće na to da se cijene zadrže na tim višim nivoima, te će primorati potrošače da manje kupuju jednu od omiljenih namirnica, pokazuje prognoza Evropske komisije.
Depositphotos
Očekuje se da će proizvodnja u sezoni koja je počela u oktobru iznositi ukupno 1,5 miliona tona, što je tek za devet odsto iznad prošlogodišnjeg nivoa. Suša, zajedno sa sniženim zalihama dovela je cijene do rekordnih nivoa u pojedinim dijelovima Španije, ali situacija nije bolja ni u Italiji i Grčkoj, pa ni nama susjednoj Hrvatskoj.
Troškovi za pripremu tradicionalnih jela poput italijanske pice i španske paelje i dalje su visoke upravo zbog maslinovog ulja i pored toga što u ostalim dijelovima Evropske unije inflacija usporava, a očekuje se da će u 2023/24. potrošnja ovog proizvoda pasti za šest odsto, te da će njegov izvoz iz EU biti za oko 10 odsto manji u odnosu na prošlu godinu, piše Bloomberg.
Španija se bori sa krađama i drugom po redu sušom
U Španiji, koja je vodeći svjetski izvoznik maslinovog ulja, suša uzrokovana klimatskim promjenama navela je Ministarstvo poljoprivrede na pesimističnije prognoze u vezi sa proizvodnjom, pa ono procjenjuje da će u ovoj sezoni biti proizvedeno 765.362 tone.
To je 15 odsto više nego prošle godine, kada se proizvodnja prepolovila, ali i dalje za trećinu niže od četvorogodišnjeg prosjeka, pokazuju vladini podaci. Kontinuirani periodi visokih temperatura doveli su do toga da sa drveća opada plod ili da masline budu manji nego inače.
Osim toga, jedan od većih izazova za španske proizvođače predstavljaju i krađe, a samo krajem avgusta ove godine lopovi su ukrali oko 50.000 litara ovog dragocenog proizvoda, čija je vrijednost procijenjena na više od pola miliona dolara.
Rekordne cijene u pojedinim regionima Španije dovele su do toga da se maslinovo ulje posmatra kao tečno zlato, posebno krajem avgusta, kada je njegova vrijednost premašila 8.200 evra po metričkoj toni, i početkom septembra, kada je skočila na najvišu vrijednost - čak 8.355 evra po metričkoj toni.
Cijene ovog proizvoda u avgustu skočile su za čak 52,5 odsto.
Prema posljednjim podacima iz OLO8SSM1 indeksa, koji prati cijene maslinovog ulja na tržištu sirovina u Španiji, cijena po metričkoj toni iznosi 7.900 evra.
Italijansko maslinovo ulje povećalo troškove za pripremu pice
Avgust je bio težak mjesec i za proizvođače maslinovog ulja u Italiji, koja je takođe pretrpjela štetu izazvanu visokim temperaturama. jCenovni šok ovu zemlju zadesio je prvo u aprilu, kada je vrijednost maslinovog ulja skočila za 27 odsto na godišnjem nivou.
Depositphotos
To se, prije svega očitalo u Bloombergovom takozvanom Pizza Margherita indeksu, prema kome je u avgustu tempo rasta troškova za pripremu omiljenog italijanskog jela bio duplo veći. Istovremeno, cijena maslinovog ulja, jednog od osnovnih sastojaka za picu, na međugodišnjem nivou u avgustu je zabilježila rast od 30,6 odsto. U odnosu na jul, cijena ovog proizvoda u Italiji skočila je za 2,8 odsto.
Kako pokazuje italijanski indeks maslinovog ulja OLE1ITM1, vrijednost ovog proizvoda po metričkoj toni dostigla je najviši nivo u septembru, kada se na tržištu sirovina prodavao po cijeni od 8.850 evra po metričkoj toni. Krajem prošlog mjeseca ova cijena je pala za 100 dolara, pa sada iznosi 8.750 evra po metričkoj toni.
Podaci Evropske komisije pokazuju i da je cijena za 100 kilograma ekstradevičanskog maslinovog ulja u avgustu na mjesečnom nivou porasla za devet odsto u Španiji i za sedam odsto u Grčkoj i Italiji. Na godišnjem nivou taj rast je bio 109 odsto za Španiju, 101 odsto za Italiju i 119 odsto za Grčku.
Podsjećamo, među proizvođačima u regionu izdvojila se Hrvatska, u kojoj je cijena za 100 kilograma, iako je godišnjem nivou porasla značajno manje u odnosu na Španiju, Italiju i Grčku, i dalje bila viša nego u ove tri zemlje. Dok se u julu ove godine u Španiji prodavalo po cijeni od 711 dolara, u Grčkoj po 699 evra, u Italiji po 830 evra, u Hrvatskoj je cijena za 100 kilograma dostigla 902 evra.
Srbija uvozi maslinovo ulje iz svih ovih zemalja, a u prodavnicama se može zapaziti i da su i inflacija i nepogode koje su ih zadesile imale uticaj na cijene. Tako, iako je rast coijena u Srbiji u septembru usporio na 10,2 odsto, uzimajući u obzir cjenovne trendove na glavnim tržištima, može se zaključiti da maslinovo ulje neće uskoro pojeftiniti.
