Čak pola miliona fanova koji ovih dana stižu u Basel na takmičenje za Pjesmu Evrope uskoro će shvatiti da švicarske cijene, podstaknute jačanjem franka, nisu baš muzika za njihove uši.
Pošto je valuta u aprilu dostigla najviši nivo u posljednjih deset godina u odnosu na dolar, i približno najjaču vrijednost u tom periodu u odnosu na euro, posjetioci će uskoro otkriti da strast prema pop muzici dolazi uz visoku cijenu. Za one iz susjednih zemalja, noć u hotelu koja košta 200 franaka (oko 206 eura) bila bi najmanje 12 eura jeftinija da se događaj održava istog datuma 2024.
"Iskreno, svake godine se pitam da li da idem ponovo", kaže Andreas Tuerk, koji je prisustvovao na 14 uzastopnih finala Evrovizije i ovog puta je odlučio da pregrmi visoke troškove ovog hodočašća. "Na kraju, uvijek proradi moj fanovski gen."
Švicarska je bila domaćin prvog finala 1956. u Luganu, a potom i u Lozani nakon pobjede Celine Dion 1988. godine. Ali, s obzirom na jačanje franka tokom godina, cijene u Baselu, na sjeverozapadnoj granici zemlje, potencijalno ga čine jednom od najskupljih destinacija u historiji Evrovizije.
Nemova pobjeda prošle godine treća je pobjeda Švicarske, 36 godina poslije pobjede Celine Dion. Foto: Bloomberg
Valuta je ojačala zbog "sigurnosnih" priliva investicija nakon tržišnih previranja izazvanih trgovinskim ratovima predsjednika SAD-a Donalda Trumpa. Iako je Švicarska nacionalna banka (SNB) pokušala to ublažiti smanjenjem kamatne stope u martu, to će biti slaba utjeha za fanove sa skromnijim budžetom.
Basel obično prima manje grupe posjetilaca – bankare na skupovima poput Bank for International Settlements, izlagače i kolekcionare na sajmu Art Basel i farmaceutske rukovodioce koji dolaze na sastanke u Novartis AG i Roche Holding AG.
Ali Evrovizija je sasvim druga priča. Broj očekivanih fanova daleko nadmašuje populaciju grada od oko 178.000 ljudi i vjerovatno će se proširiti i u susjedne dijelove Francuske i Njemačke.
To je upravo ono što planira Tuerk, koji će sa svojom sestrom iz zapadne Njemačke doći i odsjedati preko granice, u njemačkom gradu Lorah. Zahvaljujući ranoj rezervaciji, ukupni trošak smještaja bit će oko 500 eura.
Hrana i piće u Švicarskoj znatno skuplji nego drugdje u Evropi
Depositphotos
Jan Peter Kern se, pak, neće voditi pristupačnijom opcijom. Njegova grupa prijatelja platit će 2.500 eura za Airbnb apartman u starom dijelu Basela – oko 800 eura po osobi.
"Ne dolazi u obzir da živimo van grada domaćina", kaže 37-godišnji fan iz njemačkog Mannheima, udaljenog oko dva sata vožnje. "Zabave traju do četiri ujutru."
Tuerk je već potrošio oko 1.000 eura na karte za više od devet događaja tokom jedne sedmice trajanja Evrovizije, uključujući i žurke za fanove, a dodatnih 1.000 eura planira za hranu, piće i suvenire.
Moglo bi se desiti da ga cijene lokalne hrane iznenade više nego prethodnih godina. Naprimjer, Whopper burger i standardna Coca-Cola naručeni putem Uber Eatsa iz lokalnog Burger Kinga koštaju ukupno 17,30 franaka – što je oko 17,80 eura – znatno više nego isti obrok u Malmou 2024. ili u Liverpoolu 2023. godine.
Ishrana tokom Evrovizije
Grad Whopper Burger Coca-Cola (standardna)
Basel (2025) 12.40 CHF ≈ 12.80 € 4.90 CHF ≈ 5.00 €
Malmo (2024) 100 SEK ≈ 10.35 € 29 SEK ≈ 3.00 €
Liverpool (2023) £7.69 ≈ 10.24 € £3.17 ≈ 3.90 €
Izvor: Uber Eats
Švicarska nacionalna banka je toliko zabrinuta zbog jačine franka da je njen predsjednik Martin Schlegel prošle sedmice izjavio da je valuta "zaista mnogo ojačala."
Međutim, mogućnosti centralne banke su ograničene. Intervencije za snižavanje kursa – koje je SNB intenzivno koristio do 2022. – mogle bi izazvati gnjev Donalda Trumpa.
Dalje snižavanje kamatnih stopa bi ih brzo dovelo na nulu ili u negativu, što bi moglo ugroziti finansijski sistem, iako sve više ekonomista očekuje još jedno smanjenje na narednom sastanku 19. juna. Ali to će biti prekasno za fanove Evrovizije.
Alternativa – izbjegavati trošenje u Baselu i kupovati u Francuskoj i Njemačkoj – izazvala je političku kontroverzu u gradu, pa je održano glasanje o tome treba li potrošiti 37,4 miliona franaka (38,5 miliona eura) javnih sredstava za događaj, što su građani ipak odobrili.
Gradska vijećnica na glavnom trgu u Baselu. Foto: Depositphotos
Jessie Smith, viša ekonomistica iz firme Tourism Economics, procjenjuje da bi svaki posjetilac trebalo da potroši oko 90 dolara (83,50 eura) da bi lokalne firme imale koristi koje opravdavaju javnu potrošnju. U Malmou je bilo potrebno čak 300 dolara (278 eura) po osobi.
Basel računa na prihod od 62 miliona franaka (63,000,000 eura) za regiju, ali ističe da pokušava ublažiti visoke cijene organizovanjem besplatnih pratećih događaja. "Kanton vidi Evroviziju kao festival za sve – bez obzira na budžet," navodi se u zvaničnom saopštenju.
Za Tuerka, odluka da se Evrovizija održi upravo tu Baselu bila je dobra za fanove, jer im omogućava da prisustvuju događaju, a pritom i da ublaže uticaj jakog franka.
"Izborom grada u pograničnom trouglu, Švicarska je osigurala da Evrovizija ostane pristupačna," kaže on. "Da su je organizovali u Cirihu, govorili bismo o potpuno drugačijim cijenama."
.webp){kind=icon}
