.webp){kind=icon}
Čini se da rastući ratni napori predsjednika Vladimira Putina podižu rusku industrijsku proizvodnju, pomažući njegovoj ekonomiji da nadmaši mnoge od najgorih prognoza usred sankcija.
Tajnost u vezi s proizvodnjom vojnog hardvera nije u potpunosti prikrila uticaj koji počinje da ima na proizvodnju. Proizvodnja "gotovih metalnih proizvoda" - statistička linija koja pored predmeta kao što je pribor za jelo uključuje oružje, bombe i razne vrste municije - porasla je za skoro 30 odsto u julu u odnosu na godinu ranije, nakon strmoglavog pada u prethodnim mjesecima.
Posebna kategorija pod nazivom "ostala vozila i oprema", koja pored bicikala i sličnih proizvoda broji brodove, avione i oklop, također bilježi veće rezultate.
"Proizvodnja bi imala mnogo lošije rezultate da nije bilo rata", rekla je Tatiana Orlova iz Oxford Economicsa.
Dramatični neuspjesi ovog mjeseca, zbog sjeverne kontraofanzive Ukrajine, trebalo bi da dodaju hitnost naporima Rusije da mobiliše resurse za ono što sve više liči na kampanju koja će se protezati i dalje od ove godine.
Ekonomski uzlet odbrambene industrije će se vjerovatno pokazati kratkotrajnim, posebno ako se preusmjeri radna snaga dok sankcije degradiraju rusku ratnu mašinu lišavajući je komponenti i tehnologije. Zastoj u vezi s isporukom energije u Evropu također prijeti da smanji prihode, jer Rusija već obustavlja većinu svojih isporuka gasa svom glavnom tržištu i prodaje naftu s popustom.
Rusija je brzo podigla finansijsku odbranu kako bi odbila šok za svoju ekonomiju nakon invazije na Ukrajinu u februaru, ali je prebacivanje industrijske baze na ratnu osnovu vjerovatno trajalo duže. Do jula je Putin potpisao zakon koji daje vladi vanrednu kontrolu nad preduzećima kako bi podržala vojsku tako što ih je primorao da, ako je potrebno, usmjere proizvodnju prema vojnim potrebama ili da rade prekovremeno.
"Podaci iz jula potvrđuju da povećanje državnih narudžbi u vojno-industrijskom kompleksu podržava rusku proizvodnju", rekla je Orlova. "Brojke industrijske proizvodnje su izgledale skoro previše dobre da bi bile istinite u posljednjih nekoliko mjeseci."
Bloomberg
Dokazi koji se pojavljuju mogu sugerisati da Rusija počinje bolje da se nosi s nagomilanim poremećajima izazvanim sankcijama. U maju su Sjedinjene Američke Države saopštile da su njihove izvozne kontrole zaustavile rad u dvije velike ruske fabrike tenkova.
Ali nedavni lokalni izvještaji ukazuju na to da jedan od njih - Uralvagonzavod - ubrzava. Ljudi koji se tamo bave odbrambenom proizvodnjom prešli su na 12-časovni radni dan i mogu volontirati za osmočasovnu smjenu subotom.
Ruska služba za statistiku nije odgovorila na upit o podacima o odbrambenoj industriji, ali je saopštila da sastavlja statistiku o "gotovim metalnim proizvodima" u skladu sa zvaničnim sistemom klasifikacije privrednih aktivnosti. U kategoriju ne spadaju "krajnji proizvodi" vojne industrije, navodi se, bez objašnjenja šta to znači.
Nomenklatura za grupaciju, posljednji put izmijenjena u julu 2022. godine, sadrži veliki broj metalnih proizvoda, uključujući oružje, municiju, bombe, rakete, kertridže i drugo.
Tačno očitavanje o ekonomiji postalo je teže nakon što je vlada prestala da objavljuje neke ključne statističke podatke i više ne otkriva mjesečne brojke koje razlažu koliko se troši na različite budžetske stavke, uključujući odbranu.
Industrijski oporavak je najnoviji slučaj, a uloga vojske samo dodaje složenost. Fabrička proizvodnja, koja je ranije predstavljala performanse privrede u cjelini, jedva se smanjila u julu, istog mjeseca kada je bruto domaći proizvod smanjen za 4,3 odsto godišnje.
Nasuprot tome, Centar za makroekonomske analize i kratkoročna predviđanja pregledao je zvanične podatke i otkrio da je industrijska proizvodnja u julu opala za 3,1 odsto u odnosu na godinu ranije. Istraživači su razliku s optimističnijom cifrom statističke agencije pripisali djelimično njihovom isključivanju klasifikovanih stavki u izračunavanju rezultata.
Drugi pokazatelji ruske industrije također ukazuju na pad, od mjere poslovnog povjerenja u proizvodnju do indeksa koji je sastavila Banka Rusije. Istraživanje menadžera nabavke, koje je proveo S&P Global, pokazalo je da su proizvođači doživjeli šestomjesečni pad proizvodnje koji se završio tek u avgustu.
Ipak, zvanični podaci pokazuju da sezonski i radnim danima prilagođena proizvodnja nije opala od aprila i da je zapravo počela da raste u julu.
Vojne porudžbine su vjerovatno doprinijele julskom oporavku proizvodnje, smatra Evgeny Suvorov, vodeći ruski ekonomista u CentroCredit banci. Podsticaj je također vjerovatno bio iza neočekivanog porasta u građevinarstvu istog mjeseca, kada je iznenadio ekonomiste rastom od više od 6 odsto, rekao je on.
Ipak, nije realno da Rusija može da održi sopstvene potrebe, posebno ako bitke u Ukrajini prerastu u rat iscrpljivanja. Sjedinjene Američke Države su saopštile da su već uvezle iranske dronove i da žele da kupe milione raketa i artiljerijskih granata od Sjeverne Koreje za upotrebu protiv Ukrajine.
Budžet također može biti pod pritiskom. Janis Kluge, analitičar ruske ekonomije iz Njemačkog instituta za međunarodne i bezbjednosne poslove u Berlinu, procjenjuje da je potrošnja na odbranu u prvih sedam mjeseci ove godine bila za oko 20 milijardi dolara veća nego u istom periodu 2021.
Bloomberg Mercury
Visoki zvaničnik je rekao da je budžet za nabavke za odbranu ove godine trebao porasti za čak 700 milijardi rubalja (11 milijardi dolara). U 2021. cjelokupna vojna potrošnja Rusije dostigla je procijenjenih 65,9 milijardi dolara. Sa 8,4 odsto mjesečnog BDP-a, vlada je već ostvarila najveći budžetski deficit u julu od ljeta 2020. godine, a njen suficit se naglo smanjio u avgustu.
"Teško je izračunati koliko dugo vojna potrošnja može da podrži industrijski rast, jer su podaci zatvoreni", rekla je Alexandra Osmolovskaya-Suslina nezavisna ruska ekonomistica. "Možda godinu, a možda i duže."
