Ekonomista školovan na Oksfordu pobijedio je u drugom krugu predsjedničkih izbora u Crnoj Gori koji su se održali u nedjelju, zahvaljujući glasačima kojima je dosadilo preko tri decenije političke dominacije aktuelnog predsjednika Mila Đukanovića.
Jakov Milatović, 36-godišnji bivši bankar, dobio je 60 odsto glasova, dok je Đukanović dobio 40 odsto, javila je državna televizija RTCG. Ova televizija se pozvala na podatke podgoričkog Centra za monitoring i istraživanje (CeMI), koji je prebrojao 90 odsto uzorka s biračkih mjesta širom zemlje.
Milatović, relativni novopridošlica koji je postao suosnivač političke stranke tek prošle godine, obećao je ekonomske reforme, kao i da će iskorijeniti korupciju kako bi se zemlja članica NATO-a, gdje živi 620 hiljada ljudi, približila članstvu u Evropskoj uniji.
Ukoliko se ti rezultati potvrde kao zvanični, koji se očekuju u ponedjeljak, pobjeda će postaviti temelj za opšte izbore koji će se održati u junu i koji bi mogli dodatno da naruše uticaj Đukanovića, koji je obavljao funkciju predsjednika ili premijera skoro neprestano od 1991. Takođe, pobjeda bi mogla da riješi politički ćorsokak u ekonomiji koja zavisi od turizma i koja je pretrpjela jednu od najgorih ekonomskih kontrakcija u Evropi tokom pandemije kovida 19.
Dvije vlade su uzastopno pale prošle godine usljed sukoba među poslanicima u crnogorskom parlamentu, a državom više od šest mjeseci upravlja privremena vlada.
Milatović, koji je radio za Deutsche Bank, Evropsku banku za obnovu i razvoj (EBRD) i NLB sa sjedištem u Sloveniji, takođe se obavezao da će Crna Gora ostati usklađena s politikom EU, čak i dok je osvajao glasače koji njeguju istorijske veze s Rusijom.
Uticajna Srpska pravoslavna crkva, najveća vjerska zajednica u Crnoj Gori, takođe ga je podržala nakon sporova sa Đukanovićem.
Prvobitno komunista i saveznik srpskog moćnika Slobodana Miloševića, Đukanović je postao prozapadni lider koji je prekinuo bliske veze s Rusijom i sada podržava sankcije uvedene Kremlju zbog invazije na Ukrajinu.
Tokom svoje kampanje, Đukanović je upozoravao na prijetnje po suverenitet Crne Gore od srpskog nacionalizma, iako je zemlja iz bivše zajedničke federacije i mnogo veći susjed i dalje najveći trgovinski partner zemlje.
Sa sličnim porukama biračima na parlamentarnim izborima 2020, njegova stranka je izgubila od šarolikog saveza u rasponu od konzervativnih i prosrpskih do prozapadnih i liberalnih grupa.
Na parlamentarnim izborima 11. juna, Đukanovićeva Demokratska partija socijalista boriće se protiv pokreta "Evropa sada", koji je Milatović osnovao prošle godine s bivšim ministrom finansija Milojkom Spajićem, nekada kreditnim analitičarem Goldman Sachsa.
Dok su bili u vladi od kraja 2020. do aprila 2022, njih dvojica su nadgledali poresku reformu i povećanje plata u javnom sektoru, uprkos kritikama da će to potkopati državne finansije.
- U pisanju teksta pomogla Jasmina Kuzmanović.