Turska lira nikad nije lošije stajala, treba li domaći izvoznici da brinu

Turska lira ponovo bilježi rekordno niske nivoe u odnosu na euro i dolar, nastavljajući svoj postepeni pad u ovoj godini, dok u isto vrijeme raste inflacija u toj zemlji.

Lira je u četvrtak prošle sedmice pala na najniži nivo u posljednih godinu dana dostigavši 49,0105 za jedan euro, a u petak u ranim satima 41,9509 za američki dolar. Od tada do juče se blago oporavila u odnosu na euro, ali je juče dodatno oslabila na 41,9765 za dolar (oko 13 časova).

Ako pogledamo ovu godinu lira je od januara do sada oslabila oko 16 odsto prema dolaru i 25 odsto prema euru.

Turska lira (Bloomberg)

 

Iako lira slabi, Turska nije realno jeftinija jer su cijene u prosjeku porasle jednako brzo kao što je valuta oslabila, kažu u Analitičkom timu Bloomberg Adrije.

"Euro je ojačao u odnosu na Tursku liru 33,39 odsto, ali je u isto vrijeme inflacija u toj zemlji od početka godine 33,29 odsto. Cijene u Turskoj su porasle jednako koliko je i lira oslabila (odnosno euro ojačao). Uprkos padu lire, Turska je samo nominalno jeftinija, ali realno jednako skupa", kaže Matej Vujanić, analitičar makroekonomije i tržišta kapitala u Analitičkom timu Bloomberg Adrije.

Šta pad lire znači za izvoznike iz BiH u Tursku

Oni koji izvoze robu iz BiH u Tursku ne trpe oscilacije jer je pad lire u odnosu na euro srazmjeran rastu cijena u toj zemlji.

BiH je u prvoj polovini ove godine u Tursku izvezla robu u vrijednosti od 286,6 miliona dolara. 

Emre Akčakmak, viši savjetnik za portfelje u grupi East Capital Group istakao je da slabljenje lire nije iznenađenje i da valuta gotovo svakog drugog dana od 2023. obara rekordne najniže vrijednosti u odnosu na američki dolar.

"Za investitore su bitne dvije stvari i to da li centralna banka ima dovoljno rezervi da upravlja kontrolisanim slabljenjem i tempo tog slabljenja. Zbog toga vjerujemo da će centralna banka nastojati da održi vezu između tempa inflacije i deprecijacije lire", dodao je Akčakmak, objavio je Bloomberg.

To bi trebalo da rezultira relativno predvidljivim i stabilnim tokom slabljenja, što podrazumijeva visoke, ali postepeno opadajuće realne prinose.

Vlada Turske vodi politiku koju naziva "realnim jačanjem", što znači da nastoji da ograniči gubitke lire tako da budu manji od stope potrošačke inflacije. Uprkos bržem rastu inflacije od očekivanog u septembru, valuta je zadržala svoj postepeni trend slabljenja.

Centralna banka je ovog mjeseca izostavila eksplicitno pominjanje politike "realnog jačanja", ali je navela da ona i dalje ostaje očekivani ishod monetarne politike.

Banka bi mogla usporiti tempo deprecijacije lire kako bi pomogla procesu dezinflacije, uz održavanje viših realnih kamatnih stopa, naveli su ekonomisti banke Morgan Stanley, među kojima i Georgi Dejanov, u nedavnom izvještaju.

Godišnja inflacija u Turskoj ubrzala je u septembru po prvi put nakon više od godinu dana. Od marta, Centralna banka Turske pojačala je kontrolu nad tržištem lire i tzv. "vrućim novcem" koji se slijevao u tu valutu, nakon što je lira naglo pala poslije hapšenja istanbulskog gradonačelnika Ekrema Imamoglua - istaknutog političkog rivala turskog predsjednika Recepa Tayyipa Erdogana - nekoliko dana prije nego što se očekivalo da objavi predsjedničku kandidaturu.

Političke tenzije ostale su visoke od tog perioda, a tržišta sada čekaju ročište 24. oktobra, na kojem će sud razmatrati zahtjev za poništenje kongresa glavne opozicione partije CHP.