.webp){kind=icon}
Potrošačke cijene u junu 2023. godine, u poređenju sa istim mjesecom prethodne godine, povećane su za 13,7 odsto, saopštio je Republički zavod za statistiku (RZS) Srbije. Nastavljen je trend sniženja inflacije, a najviše je za godinu dana poskupjelo povrće za 40 odsto, i ne zaustavalja se tendencija rasta. Najnoviji podaci dolaze dan prije nego što će Narodna banka Srbije (NBS) saopštiti svoju najnoviju odluku o kamatnoj stopi, koja radi politike umirivanja raste redovno više od godinu dana.
Međugodišnja inflacija je dostigla najviši nivo do sada ove godine u martu, kada je bila 16,2 odsto, da bi zatim u aprilu bila 15,1 odsto, a u maju 14,8 odsto.
Cijene proizvoda i usluga lične potrošnje u junu 2023, u odnosu na maj 2023, u prosjeku su povećane za 0,7 odsto. Potrošačke cijene u junu 2023, u poređenju sa istim mjesecom prethodne godine, povećane su za 13,7 odsto, dok su u poređenju sa decembrom 2022. u prosjeku povećane za šest odsto. Najviše je u proteklih godinu dana poskupjela hrana, za 23 odsto. Rekorder je povrće, a potom, baš kao i prethodnog mjeseca slijede mlijeko, sir i jaja, koji su poskupjeli za 31,4 odsto.
Posmatrano po glavnim grupama proizvoda i usluga klasifikovanih prema namjeni potrošnje, u junu 2023, u odnosu na prethodni mjesec, rast cijena je zabilježen u grupama rekreacija i kultura (2,5 odsto), hrana i bezalkoholna pića (1,3 odsto), odjeća i obuća (jedan odsto), restorani i hoteli (0,8 odsto), u grupama zdravlje i oprema za stan i tekuće održavanje (za po 0,7 odsto), alkoholna pića i duvan (0,4 odsto) i u grupi transport (0,2 odsto). Pad cijena je zabilježen u grupama stanovanje, voda, električna energija, gas i ostala goriva (-0,3 odsto) i komunikacije (-0,1 pdsto).
Ako se uporede sa majom, uočava se blagi trend smanjenja potrošačkih cijena.
Marina Petrov, analitičarka Bloomberg Adrije, kaže da inflacija u Srbiji četrnaesti mjesec zaredom bilježi dvocifrenu stopu rasta, i pokazala se jako perzistentnom, iako joj visoka baza iz prethodne godine matematički obezbjeđuje opadajući trend.
Cijene hrane prednjače sa međugodišnjom stopom rasta od 23 odsto, koja je znatno veća od ukupne inflacije (13,7 odsto međugodišnje, CPI), uprkos tome što je većina globalnih cijena hrane u opadanju, što nam ukazuje da trenutno dominiraju domaći uslovi.
Početak ljeta obilježile su obilne padavine, praćene visokim temperaturama, što nije išlo u prilog stabilizaciji cijena hrane. Prilagođavanje cijena u segmentu bazne inflacije i usluga se nastavlja, što održava nivo bazne inflacije i onemogućava joj da snažnije uspori.
"Vidimo nešto brže usporenje inflacije u narednim periodima, imajući u vidu da su cijene proizvođača na domaćem tržištu značajno usporile (+0,6 odsto u junu 2023, na račun efekata nižih cijena energije), kao i da domaća tražnja polako posustaje (maloprodaja u padu od februara 2023)", kaže analitičarka Bloomberg Adrije.
Ona ukazuje da postoji dodatni prostor da se tražnja smanji i na taj način spusti pritisak s rasta cijena, pogotovo što je sam nivo trgovine u maloprodaji u 2023. oko 20 odsto realno veći u odnosu na pretpandemijsku 2019, ukoliko se posmatra prvih pet mjeseci.
"Budući da je Srbija uvozno orijentisana, usporenju inflacije doprinijeće i pad cijena proizvođača industrijskih proizvoda iz uvoza (-4,3 odsto međugodišnje u junu 2023). Sve u svemu, trenutni izgledi idu u prilog našem viđenju da će se stopa inflacije do kraja godine naći na oko sedam odsto, jer očekujemo da će inflacija zapravo jače usporiti tek u drugoj polovini godine", ocjenjuje Petrov.
MAT o majskoj inflaciji
U maju ove godine nastavljeno je usporavanje međugodišnje inflacije koje je otpočelo tek prethodnog mjeseca, navedeno je u najnovijem izdanju magazina Makroekonomske analize i trendovi (MAT) koji izdaju Ekonomski institut u Beogradu i Privredna komora Srbije. Samim tim, podaci o kretanju inflacije u junu ukazuju na nastavak tog trenda.
Cijene proizvoda i usluga lične potrošnje u maju u odnosu na april 2023. godine, u prosjeku su povećane za 0,9 odsto, pokazuju podaci RZS. Potrošačke cijene u maju 2023. godine, u poređenju sa istim mjesecom prethodne godine, povećane su za 14,8 odsto. I u maju je najviše, za godinu dana, poskupjelo povrće, za 38,3 odsto, a za petama su mu bili mlijeko, sir i jaja sa godišnjim rastom cijena od 35,1 odsto.
Depositphotos
Inflacija u Srbiji je tako u maju 2023. u povećana na mjesečnom, a smanjena na međugodišnjem nivou. U aprilu i maju 2023. registrovana je mjesečna inflacija od 0,7 odsto i 0,9 odsto, te međugodišnja inflacija od 15,1 odsto i 14,8 odsto.
Autori MAT-a navode da je mjesečna inflacija u maju povećana isključivo pod dejstvom privremenih faktora. Pritom je ubrzanje rasta cijena prehrambenih proizvoda u maju 2023. bilo glavni uzročnik ubrzanja mjesečne nebazne inflacije u tom mjesecu.
Ako se Srbija uporedi sa drugim zemljama, međugodišnja inflacija kod nas je u aprilu i maju bila veća nego u Evropskoj uniji (EU).
Međugodišnja inflacija je, prema konceptu harmonizovanog indeksa potrošačkih cijena, u Srbiji u aprilu bila 14,8 odsto, a u maju 14,5 odsto, a u Evropskoj uniji u aprilu 8,1 odsto i u maju 7,1 odsto.
U aprilu su dvije članice Evropske unije imale veću međugodišnju inflaciju od Srbije, i to Letonija 15 odsto i Mađarska 24,5 odsto, a u maju je veća inflacija zabilježena u Mađarskoj i iznosila je 21,9 odsto.
