Stigla je i zvanična potvrda SAD da su sankcije Naftnoj industriji Srbije (NIS) odložene, a kompanija je saopštila da je dobila novu, specijalnu licencu Ministarstva finansija SAD kojom je stupanje na snagu sankcija u punom obimu odloženo do 28. aprila.
Ministrica rudarstva i energetike u tehničkom mandatu Dubravka Đedović Handanović navela je da je NIS od SAD dobio novu licencu da može da nastavi da posluje i snabdjeva tržište, koja omogućava da posluje i sa američkim kompanijama, finansijskim institucijama i državljanima. Ona je za RTS navela da su se nadali odlaganju sankcija NIS-u, ali da su pripremili i scenario po kojem bi one i zvanično bilo primjenjene.
"Sankcije prema NIS-u već su se osjetile jer su određeni kupci prešli na druge dobavljače. Svima smo pokušali da objasnimo i demonstriramo koliko je NIS važan za naše građane, ekonomiju i normalno funkcionisanje svih vitalnih funkcija u društvu. Imali smo podršku Mađarske, kao i prošli put", rekla je Đedović Handanović za RTS.
Ona je naglasila da je veoma bitno da imamo političku podršku i da je važna činjenica da Beograd i Washington imaju uzlaznu putanju diplomatskih odnosa otkako je u Bijeloj kući nova administracija predvođena američkim predsjednikom Donaldom Trumpom.
Navela je da su dalji koraci vezani za planove o plaćanju i dopremanju veće količine sirove nafte.
Dubravka Đedović Handanović /(BETAPHOTO/Ministarstvo rudarstva i energetike/Nenad Kostic)
"Cilj je da što više nafte dođe do rafinerije, kako bi ona mogla da nastavi rad u što dužem vremenskom roku. Ovih novih 30 dana predaha moramo da iskoristimo na najefikasniji mogući način", kaže ministrica i dodaje da su obavezne rezerve Srbije podignute na najviši mogući nivo, iznad 52 odsto.
"Kada je riječ o ukupnim rezervama, u koje spadaju i obavezne i robne i komercijalne operativne rezerve, one su na nivou prosječne potrošnje do 100 dana", navodi ona.
Dugoročno rješenje - skidanje sa liste sankcija
Ministarka energetike u tehničkom mandatu ukazuje da je drugoročno rješenje za NIS jednostavno – da se skine sa lista američkih sankcija.
"Administracija Josepha Bidena je NIS, kao dio američkog napada na ruske kompanije, stavila na listu sankcija zajedno sa 300 firmi iz 30 zemalja u minut do 12 svog mandata. NIS je podnio zahtjev za skidanje sa liste sankcija i naveo razloge zbog kojih smatra da bi to trebalo sprovesti. Ali je proces delistiranja dugotrajan. Važno je da sa novom američkom administracijom vodimo dijalog, u krajnjoj instanci, odlučuje i američki Kongres", kaže Đedović Handanović.
Dijalog se vodi, kako ističe, i sa ruskom stranom.
"Predsjednik Srbije otvoreno je o ovome razgovarao sa predsjednikom Rusije Vladimirom Putinom. Mi smo između dvoje velike sile koje trenutno pregovaraju o miru i širim ekonomskim i energetskim interesima, tako da vjerujem u održivo rješenje", navela je ministrica u tehničkom mandatu za Radio-televiziju Srbije.
Informaciju i tome da su sankcije NIS-u odložene, prvi je u petak popodne objavio predsjednik Srbije Aleksandar Vučić koji je na Instagramu napisao da su one odložene za još 30 dana.
"Uspjeli smo! Dobili smo novih 30 dana odlaganja sankcija za NIS. Hvala svim ljudima u Srbiji koji su se borili i hvala američkim partnerima na razumjevanju. Sačuvali smo stabilnost, vraćamo Srbiju na puteve uspjeha", objavio je Vučić na instagramu.
Američke sankcije NIS-u trebalo je da stupe na snagu u subotu u šest sati ujutru po našem vremenu. Sankcije su odložene po drugi put, a prvobitno je na snagu trebalo da stupe 27. februara u šest sati ujutru. Ipak, odložene su za 30 dana nakon što je početkom februara NIS uputio zvaničan zahtjev Odeljenju za kontrolu strane imovine (OFAC), što su podržale vlade Srbije i Mađarske, a Amerika je taj zahtjev prihvatila.
Kompanija nastavlja nesmetano obavljanje operativnih aktivnosti
Nakon što su sankcije odložene, u subotu se oglasila se i Naftna industrija Srbije koja je u svom saopštenju navela da je dobila novu licencu Ministarstva finansija SAD, koja kompaniji omogućava nesmetano obavljanje operativnih aktivnosti do 28. aprila odnosno do ukidanja sankcija, u zavisnosti šta nastupi prvo.
Depositphotos
Kompanija je zahvalila Vladi Srbije i ostalim domaćim i stranim institucijama koje su podržale takav zahtjev Ministarstvu finansija SAD. NIS je saopštio da poštuje zakone Srbije i drugih država na čijim tržištima posluje i da svojim poslovanjem nije doprinjeo uvođenju sankcija, koje, kako je naveo, ugrožavaju rad kompanije i socijalnu stabilnost više od 13.000 zaposlenih, prenosi Beta.
U saopštenju piše da se novom licencom kompaniji NIS omogućava nesmetano održavanje poslovanja, ugovora i drugih sporazuma koji uključuju NIS ili njegova operativna zavisna društva. Omogućava se, kako je saopšteno, i izvršenje svih transakcija sa NIS i njegovim operativnim zavisnim društvima, koje su usmjerene na ispunjenje ugovora. Dodaje se su da se licencom omogućava "otuđenje ili prenos, ili omogućavanje otuđenja ili prenosa duga, ili kapitala izdatih, ili garantovanih od strane NIS-a, ili operativnih zavisnih društava (pokriveni dug ili kapital) na lice koje nije iz SAD".
Ta kompanija je saopštila da se licencom omogućavaju i zvanični poslovi diplomatskih ili konzularnih predstavništava van Ruske Federacije koji uključuju NIS ili operativna zavisna društva.
"NIS je spreman na nastavak dosljedne saradnje sa Ministarstvom finansija SAD povodom podnijetog zahtjeva za uklanjanje kompanije sa SDN liste sankcija (Specally designated Nationals)", zaključuje se u saopštenju.
Očekivalo se da će sankcije biti odložene jer su odnosi Amerike i Rusije od dolaska predsjednika Donalda Trumpa poboljšani, a ove dvije zemlje pregovaraju i oko prekida rata u Ukrajini. Zvaničnici su od najave sankcije ukazivali na to da je njihovo uvođenja NIS-u političko pitanje, jer je ova kompanija većinski bila u ruskom vlasništvu.
Međutim, samo dan prije nego što su sankcije odložene, 26. februara, NIS je bez detaljnih objašnjenja saopštio da su kompanije Gazprom Neft i Gazprom, obje sa sjedištem u Rusiji i vlasničkim udelima u NIS-u, odlučile da promijene odnos tih udjela. Gazprom Neft dosad je držao 50 odsto vlasništva u NIS-u (81.530.200 akcija), dok je prema novom dogovoru taj udio spušten na približno 44,85 odsto (73.132.589 akcija). Sa prebacivanjem ovih 5,15 odsto Gazpromu, potonji je stekao 11,3 odsto udela (18.433.298 akcija) u vlasništvu NIS-a. Podsetimo, Gazprom je dosad imao 6,15 odsto akcija (preciznije, njih 10.035.687).
NIS jedan od najvećih budžetskih davalaca
Upravo zbog sankcija NIS ima poteškoća u daljem zaduživanju kod banaka pa je izdavanje korporativnih obveznica jedan od načina da se nastavi finansiranje. NIS je nedavno isplatio ukupno oko 30,48 miliona dinara kupcima korporativnih obveznica.
Kompanija je inače u 2024. godini imala ukupna prihod od oko 408 milijardi dinara, od čega je neto prihod 10,1 milijardu dinara. EBITDA kompanije je prošle godine iznosila 44,4 milijarde dinara. U analizi objavljenoj u stručnom časopisu MAT (Makroekonomske analize i trendovi) navodi se da je NIS u 2024. godini u odnosu na 2023. godinu imao blagi pad prihoda od jedna odsto, ali je zato neto dobit opala za 58 odsto, a EBITDA je smanjen za 35 procenta.
"Prema studiji revizorsko-konsultantske kompanije KPMG koja je imala za cilj sagledavanje ekonomskog utjecaja NIS-a u Republici Srbiji u periodu 2010-2020. godine, utvrđeno je da je NIS imao prosječan godišnji direktan doprinos bruto domaćem proizvodu od 5,1 odsto, dok je prosečan godišnji doprinos NIS-a bruto dodatoj vrijednosti Srbije bio oko 2,6 procenata. Prosječan godišnji direktan doprinos kompanije NIS bruto dodatoj vrijednosti u sektorima poslovanja iznosio je oko 4,7 odsto, dok je uticaj na ekonomske aktivnosti u kojima posluje kompanija iznosio oko 12,1 procenata. Takođe, NIS je u prethodnoj deceniji bio u vrhu liste domaćih izvoznika sa prosječnim godišnjim izvozom vrijednim 262 miliona evra", piše u analizi MAT-a.
U analizi se navodi i da je NIS jedan od najvećih budžetskih davalaca jer su obračunate obaveze po osnovu javnih prihoda u 2023. godini iznosile oko dve milijarde evra, što je u poređenju sa visinom budžeta Republike Srbije iznosilo oko 12 dosto.
.webp){kind=icon}
