S ciljem da postane pravi igrač u globalnoj AI utrci, Evropska unija prošle je sedmice pokrenula dosad najagresivniju inicijativu za razvoj umjetne inteligencije u Uniji. Strategija između ostalog uključuje proširenje mreže AI gigatvornica, kao i kapaciteta podatkovnih centara u sljedećih od pet do sedam godina.
Evropska unija apsolutno može postati tehnološki neovisna, kaže za Bloomberg Adria TV Davor Aničić, član Upravnog odbora udruge CroAI i direktor kompanije Velebit AI. "Moramo se sjetiti da je prije nekih dvadesetak godina, na počecima mobilnog interneta i mobilne telefonije Evropa bila tehnološki predvodnik. Dogodila se tehnološka promjena, gdje Evropa nije na pravi način pratila i prepoznala neke trendove te je u tom trenutku zaostala."
Treba gledati na sljedećih 20 godina i aktivno raditi na tome da se vratimo na tu scenu i postanemo relevantni, dodaje Aničić, a ovaj plan je za njega dobar početak.
"Drago mi je da je na nivou cijele Evropske unije prepoznat problem, jer to su jednostavno danas prevelika ulaganja i prevelike investicije da bi svaka zemlja radila za sebe," objašnjava i dodaje da su koraci na nivou čitave Unije jedini mogući pravi put.
Akcijski plan EU za razvoj umjetne inteligencije uključuje i pomoć manjim kompanijama da posluju u skladu s postojećim regulativama, dok se s druge strane radi na uklanjanju prepreka koje su dosad smetale konkurentnosti. Aničića smo pitali kako održati ravnotežu između regulacije i čuvanja evropskih prioriteta odgovornosti i prava s jedne te poticanja inovacija s druge strane.
"Evropa apsolutno mora zadržati svoje vrijednosti, a to je dugoročno i njena komparativna prednost," vjeruje Aničić. "To se mora napraviti na dva načina. S jedne strane potrebno je omogućiti finansijske kapacitete kroz razne evropske projekte kako bi se male kompanije mogle razvijati brže i efikasnije, a mislim da Evropa po tom pitanju već dosta radi."
Pogriješilo se, dodaje, u tome što je regulacija digitalnih usluga postala preveliko opterećenje za male kompanije. Regulacija je bila osmišljena da evropske vrijednosti sačuva od najvećih kompanija. "U samom pisanju zakona nije se nijednom nivou reklo da malim kompanijama moramo olakšati jer je nemoguće da kompanija od pet zaposlenih ima još dva čovjeka koji će se baviti regulacijom."
Ipak, pojavile su se inicijative s vrha Evropske unije da se malim kompanijama omogući da imaju nešto jednostavniju regulaciju. Pritom je, ponavlja Aničić, "cilj sačuvati evropske vrijednosti i evropske građane i njihove lične podatke te omogućiti društveno funkcioniranje koje je kvalitetno za sve."
Podaci Eurostata pokazuju kako je u 2024. godini samo 13,5 posto evropskih kompanija koristilo neke AI alate.
Mogu li ovakve inicijative pomoći boljem usvajanju AI-ja u kompanijama?
Aničić vjeruje kako te brojke brzo rastu i da su u Hrvatskoj, naprimjer, na višim nivoima. "Korištenje AI alata na nivou razgovora s ChatGPT-jem, vjerujem, koristi i 80 posto kompanija, ali za stvarnu implementaciju rješenja u proizvode i procese treba vremena. Naravno, evropski ekosistem mora brže i efikasnije usvajati nove tehnologije, što nije njegova najjača karakteristika."
Razlog tome je s jedne strane regulacija, a s druge sporije odlučivanje u odnosu na, recimo, američki sistem koji ima princip "brzo uloži, brzo propadni, pa idi dalje," objašnjava Aničić.
A gdje je tu Hrvatska?
"Cijela hrvatska zajednica visokotehnoloških kompanija treba igrati jednu ulogu koja je primjerena njenoj veličini i poziciji," odgovara Aničić. "Treba povezati akademiju i poslovni sektor, a poslovni sektor mora biti dobro povezan na evropskom nivou."
Imamo sjajnih primjera iz akademske sfere, dodaje. "Tu je CERN, koji je odlična saradnja i hrvatske akademije na evropskom nivou, gdje su postignuti sjajni rezultati. Treba nam takav način saradnje i u AI sektoru."
--Cijeli razgovor pogledajte u videu.
.webp){kind=icon}
